Nie tylko Halloween – oto Święto Zmarłych w Meksyku. Na czym polega Dia de Muertos?

Przeczytasz w 4 min

W najbliższych dniach będziemy się bawić nie tylko z okazji Halloween. Zobacz, jak Meksykanie obchodzą Dia de Muertos!

W tym artykule dowiesz się:
1. Czym jest Święto Zmarłych w Meksyku (Dia de Muertos),
2. Jakie są zwyczaje i tradycje związane z Dia de Muertos,
3. Jakie symbole są kojarzone z tym świętem.

Święto Zmarłych Meksyk — czym różni się od naszych tradycji

W przeciwieństwie do naszych lokalnych zwyczajów i pojmowania śmierci Dia de Muertos jest bardzo kolorowe i radosne, gdyż oznacza długo oczekiwane spotkanie z bliskimi, którzy już odeszli. Meksykanie głęboko wierzą, że dobre przyjęcie duchów zmarłych bliskich zapewni im dobrobyt, zdrowie i ochronę przed nieszczęściami. 

Wierzą, że życie i śmierć są powiązane, a odejście nie jest powodem do smutku czy żałoby. Świadomość tego sprawia, że bardziej kochamy życie, doceniamy je i czerpiemy z niego wszystko, co najlepsze. Meksykanie są jednym z najbardziej religijnych narodów na świecie, a to święto jest najbardziej kolorowe i barwne w ich kulturze. 

Na czym polega Día de Muertos — prekolumbijska historia i znaczenie święta kultu śmierci

Día de Muertos, czyli Dzień Zmarłych, to jedno z najważniejszych świąt w Meksyku, obchodzone w pierwszych dniach listopada. Korzenie tego święta sięgają czasów prekolumbijskich. To właśnie wtedy rdzenni mieszkańcy, tacy jak Aztekowie, Majowie i Zapotekowie, czcili swoich przodków i uważali śmierć za jeden z elementów cyklu życia. Zupełnie inaczej niż jest to pojmowane w naszej kulturze!

Aztekowie, Majowie i inne kultury wierzyły, że dusze zmarłych trafiają do różnych zaświatów w zależności od sposobu, w jaki zmarli. Po podboju hiszpańskim w XVI wieku, święto to zostało połączone z katolickimi obchodami Wszystkich Świętych i Zaduszek, co doprowadziło do powstania współczesnej formy Día de Muertos.

Mieszkańcy Meksyku uważają, że duchy osób, które zmarły, podczas tego święta wracają do swoich domów, aby miło spędzić czas w gronie najbliższych osób, zarówno rodziny, jak i przyjaciół. To właśnie dlatego wydarzenie jest kojarzone z bogactwem kolorów, głośnej muzyki i radości. Na cmentarzach, ale i w domach znajdziesz ołtarze (ofrendas), które zawierają zdjęcia zmarłych, a także ich ulubione przedmioty. 

Symbole związane ze Świętem Zmarłych w Meksyku

Dia de Muertos nie może obyć się bez kilku symboli. Jednym z nich jest żółto-pomarańczowy kwiat- aksamitka, zwana także Flor de Muerto. Meksykanie ozdabiają nimi tego dnia groby bliskich oraz ołtarze dla zmarłych. Kolorowe ołtarze są wszędzie: na ulicy, przed sklepami, w domach, miejscach pracy, szkołach…

Dia de Muertos nie może istnieć bez charakterystycznej postaci, za którą przebierają się setki osób. La Catrina to nieformalna pierwsza dama Meksyku, symbol śmierci w postaci szkieletu odzianego w elegancką sukienkę i kapelusz. Stworzył ją meksykański artysta José Guadalupe Posada, a jej sława została przypieczętowana przez Diego Riverę, który umieścił ją na jednym ze swych słynnych murali. La Catrina nie jest straszna, gdyż w odczuciu mieszkańców Meksyku, śmierć jest kontynuacją doczesnego życia.

Podczas meksykańskiego święta zobaczysz więc mnóstwo szkieletów – tańczących, bawiących się, a kolorowe czaszki, które są ozdobą praktycznie każdego ołtarzyka stworzonego dla swoich bliskich. Kolorowe spódnice, duże nakrycia głowy to tylko część strojów, które zobaczysz na ulicy podczas parady. Chciałbyś świętować w taki sposób?

Czym różni się meksykańskie święto Día de Muertos od Halloween?

Przełom października i listopada dla wielu oznacza Halloween, jednak w tym czasie jest to dzień zmarłych w Meksyku – festiwal przesycony zapachem słodkich bułeczek, usiany płatkami aksamitek i wypełniony kolorowymi czaszkami i szkieletami. Ten charakter najbardziej jest odczuwalny oczywiście w stolicy Meksyku: Mexico City. Wokół święta narosło wiele mitów, jednak meksykanie podchodzą do tego z dystansem i wciąż celebrują groby swoich bliskich w sposób, jaki lubią najbardziej.

Meksykańskie święto zmarłych Dia de los Muertos nie ma właściwie nic wspólnego z Halloween, choć przypada w podobnych datach. Dia de Muertos wywodzi się z kultury prekolumbijskiej i od początku jego celem było czczenie więzi z duchami przodków. Z kolei Halloween pochodzi z zupełnie innego kontynentu, a jego początki sięgają tradycji celtyckich.

Obchody Halloween związane były z zakończeniem jesieni i początkiem zimy – czasem, kiedy zaciera się granica pomiędzy zaświatami a światem żywych, stąd zarówno dobre, jak i złe duchy mają dostęp do ludzi – to właśnie z odstraszaniem tych złych wiąże się zwyczaj zakładania masek i strasznych strojów. Oczywiście, współcześnie Halloween przeniknęło do popkultury i wiąże się raczej z zabawą.

Dlaczego Día de Muertos to tak ważne święto w kulturze Meksyku?

W 2003 roku obchody Día de Muertos zostały wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO (konkretnie na listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego ludzkości). To podkreśla ogromne znaczenie tego wydarzenia oraz wpływ na życie mieszkańców Meksyku. Śmiało można powiedzieć, że obchodzone 1 i 2 listopada Día de Muertos to nie tylko święto, ale także sposób na zachowanie i przekazywanie tradycji rodzinnej oraz wartości kulturowych z pokolenia na pokolenie.

Dla Meksykańców to okazja do wzmacniania więzi rodzinnych, ale także wielka impreza pełna radości i muzyki. Mimo że więcej powodów do uwielbiana tego święta nie potrzeba, poznaj najważniejsze symbole, którymi mieszkańcy szczycą się również poza granicami kraju. Día de Muertos jest pełne symboli, takich jak cukrowe czaszki (calaveras), marigoldy (cempasúchil) i pan de muerto.