Przeczytasz w 5 min 24 gru 2024

Zwyczaje świąteczne w Europie. Jak świętujemy ten czas?

tekst: Karolina J.
świąteczne zwyczaje
Przeczytasz w 5 min

W Polsce święta kojarzą się z pierogami, piernikiem i pasterką. Ten magiczny grudniowy czas celebrujemy na swój sposób – choć zwyczaje w różnych zakątkach Europy nieco się różnią, wszystkie wiążą się z radością, nadzieją i bliskością. Jak obchodzi się Boże Narodzenie w innych krajach?

Jakie są najciekawsze zwyczaje świąteczne w różnych krajach Europy

Święta w Czechach

3 dni świąt w Czechach, zaczynając od Wigilii, są dniami wolnymi od pracy, przeznaczonymi na odpoczynek i spotkania z rodziną oraz znajomymi. 24 grudnia, podobnie jak i w Polsce odbywa się wieczerza wigilijna. Na stole królują różnorodne potrawy, w tym zupa rybna lub kapuśniak, kotlet rybny czy rodzaj chałki nadziewanej makowym nadzieniem. Po kolacji mnóstwa radości dostarcza rozpakowywanie prezentów, które pod choinkę przynosi Dzieciątko, czyli Ježíšek.

Wieczorem, zamiast corocznego seansu „Kevina samego w domu”, czeskie rodziny chętnie oglądają pohádky, czyli kostiumowe filmowe bajki – niektóre, pomimo kilkudziesięciu lat, nadal cieszą się niesłabnącą popularnością!

drzewko choinkowe

Świętowanie po słowacku

Przez cały grudzień nawet w małych słowackich miasteczkach organizowane są bożonarodzeniowe jarmarki. Podczas kolacji wigilijnej obecny jest opłatek, jednak w przeciwieństwie do polskiej tradycji bożonarodzeniowej nie służy do dzielenia, a… jedzenia. Spożywany jest zwykle z miodem lub na wytrawnie – z czosnkiem, ma zapewnić zdrowie na kolejny rok. W słowackich domach gości drzewko, pod którym często można zobaczyć makietę szopki. Zwyczaj ten został zaczerpnięty z Niemiec.

Boże Narodzenie na Węgrzech

Węgierskie przygotowania do świąt rozpoczynają się z początkiem grudnia. Tygodnie, które poprzedzają Boże Narodzenie, mają na Węgrzech swe nazwy. Najpierw jest tydzień Papierowy, potem Brązowy i Srebrny, a sama niedziela przed Wigilią nazywana jest Złotą.

W wielu miastach organizowane są świąteczne jarmarki, a przestrzeń rozbłyska iluminacjami. Święta, podobnie jak w Polsce, rozpoczynają się Wigilią 24 grudnia. Na obrusie, zamiast sianka, rozsypuje się soczewicę, która symbolizuje pomyślność. Zamiast opłatkiem, Węgrzy dzielą się jabłkiem na znak miłości i jedności.

zwyczaje świąteczne

Świąteczne zwyczaje w Bułgarii

Bułgaria, choć przeważa w niej religia prawosławna, Boże Narodzenie świętuje zgodnie z kalendarzem gregoriańskim, czyli 25 grudnia. Przygotowania do świąt zaczynają się już 20 grudnia – w tym dniu rozpoczyna się gotowanie i kupuje się choinkę.

Zgodnie z tradycją ubiera się ją w Wigilię, a oprócz typowych bombek  wiszą na niej suszone papryki, suszone owoce i ziarna kukurydzy. Na tradycyjnym świątecznym stole w Bułgarii podaje się dania bezmięsne – fasolę, soczewicę, ryżowe gołąbki owinięte liśćmi winogron, suszoną czerwoną paprykę faszerowaną ryżem, fasolą lub ziemniakami, kompot z suszu… Bardzo ważne miejsce na stole zajmuje kołacz, na którym umieszczona jest moneta i gałązka derenia symbolizujące bogactwo i zdrowie.

Rumuńskie Boże Narodzenie

W Rumunii również święta przypadają na 24-26 grudnia. Wigilijna kolacja składa się głównie z wieprzowiny – tradycyjnie prosię na świąteczną kolację miało być przygotowywane na 10 dni przed Bożym Narodzeniem, w dniu zwanym NAT.

Na stołach gości świąteczne ciasto, jakim jest keks, z kolei ludzie, składając sobie życzenia, dzielą się chlebem. Ponadto w Wigilie śpiewa się kolędy, a dzieci odwiedzają rodzinę i znajomych w roli kolędników – za ładnie odśpiewane pieśni otrzymują słodycze czy drobne pieniądze.

tradycje świąteczne

Greckie święta

W Grecji okres bożonarodzeniowy trwa 12 dni – od 24 grudnia do 6 stycznia, a dziś jest cudowną mieszanką tradycji wschodnich i zachodnich. Wigilia Bożego Narodzenia nie jest jednak kulminacyjnym momentem tych magicznych dni – często nawet nie wieńczy jej kolacja. Najważniejszym dniem jest Boże Narodzenie – czas rodzinnych spotkań i biesiadowania. Wówczas Grecy dzielą się specjalnym chlebem tzw. Christópsomo, a na stołach dominują przeróżne słodkości, a także jagnięcina, wieprzowina i pieczony indyk.

Choinka jest stosunkowo świeżą tradycją w tym kraju. Wcześniej świąteczną dekorację stanowił… statek, który zresztą do dziś, bogato iluminowany, pojawia się w większych miastach. Symbolizuje on morze, które w życiu Greków od zawsze odgrywało ogromną rolę. Na prezenty Grecy muszą trochę poczekać. Przynosi je św. Bazyli 1 stycznia.

Zwyczaje świąteczne w Ukrainie

Święta Boże Narodzenie zaczynają się na Ukrainie nieco później (zgodnie z kalendarzem juliańskim) i obejmuje okres do 6 do 19 stycznia. 6 stycznia ukraińskie rodziny zasiadają do kolacji, która, w zależności od regionu, obejmuje 12 lub 9 postnych dań. Popularną tradycją w okresie świątecznym jest wspólne kolędowanie oraz odwiedzanie sąsiednich domów z makietą szopki.

bombki świąteczne

Tradycje świąteczne we Włoszech, Niemczech i Hiszpanii – ciekawostki

Włosi nie przywiązują dużej wagi do wigilijnej wieczerzy. Jada się wówczas rodzinną, bardziej uroczystą kolację przy choince ozdobionej ozdobami świątecznymi, ale większe znaczenie ma dla nich pierwszy dzień Boże Narodzenia. Wówczas, jak nakazuje tradycja, posiłek składa się z wielu potraw. Główne danie to wielka sztuka pieczonego mięsa. Najpopularniejszy deser to panettone. Najciekawszy element włoskich świąt to budowa szopek. Zwyczaj wywodzi się z 1223 roku, kiedy to św. Franciszka z Asyżu zapoczątkował stworzenie pierwszej żywej szopki. To oczywiście symboliczne nawiązanie do szopki, w której urodził się Jezus.

Z kolei w Niemczech organizuje się Jarmarki świąteczne (Weihnachtsmarkt). Odbywają się w wielu miastach, m.in. w Norymberdze, Dreźnie i Kolonii. Co ciekawe, właśnie Niemcy zapoczątkowały ubieranie choinki. Popularne są także kalendarze adwentowe pełne czekoladek i małych upominków. Nie ma tu sianka pod obrusem, ale pod talerzami można znaleźć monetę, która ma zapewniać dobrobyt. Nie praktykuje się także dzielenia się opłatkiem czy postu w Wigilię. Potraw wigilijnych jest 9, a nie 12 jak w Polsce.

zastawa świąteczna

W Hiszpanii odbywa się tradycyjna loteria świąteczna, uważana za największą na świecie. Ma ona miejsce 22 grudnia. Wiele osób kupuje losy z nadzieją na wspólną wygraną. W nocy z 24 na 25 grudnia Hiszpanie uczestniczą w pasterce. Nazwa oznacza „mszę koguta”, symbolizując, że to kogut miał zapiać w nocy narodzin Jezusa. Wśród najbardziej znanych zwyczajów świątecznych wymienia się także parady z okazji przybycia Trzech Królu 5 stycznia (Cabalgata de Reyes). Rankiem 6 stycznia dzieci znajdują prezenty.

Zwyczaje bożonarodzeniowe w Polsce i ich znaczenie

Tradycje bożonarodzeniowe w Polsce są dość liczne. Wśród nich pojawia się post w Wigilię, 12 potraw na wigilijnym stole odpowiadających 12 apostołom. Jada się m.in.  barszcz czerwony z uszkami, pierogi czy kapustę z grzybami. Polskie zwyczaje świąteczne to też łamanie się opłatkiem, symbolizujący wspólnotę i bliskość rodzinną. Śpiewanie kolęd, pozostawianie wolnego miejsca przy stole z dodatkowym nakryciem dla zbłąkanego wędrowca, a także wypatrywanie na niebie pierwszej gwiazdki.

Prezenty wręcza się właśnie w Wigilię. Istotne jest również zdobienie choinki. Ozdoby, które na nią trafiają, mają znaczenie – gwiazda na szczycie przypomina o gwieździe betlejemskiej, a bombki i łańcuchy symbolizują płodność oraz rodzinne więzy. 

Przeczytaj inne artykuły