Kiedy jedynym ograniczeniem jest Twoja wyobraźnia – jak mieć świadome sny?

Przeczytasz w 7 min

Sny mogą być pełne przygód, obfitować w nagłe zwroty akcji, przenosić Cię w zupełnie inny wymiar? A co by było, gdybyś mogła samodzielnie kontrolować swoje senne marzenia i tworzyć własne historie? Przekonaj się, na czym polega świadomy sen i dowiedz się, jak osiągnąć ten stan!

Sen jest ogromnie istotny dla prawidłowego funkcjonowania naszego organizmu. Wystarczy jedna nieprzespana noc, aby nasza odporność spadła aż o 70%. Powodem mogą być koszmary senne albo wyjątkowo intensywne projekcje nocne. Czasami zdarza się, że mamy świadomość tego, że śnimy. Jest to tzw. świadomy sen. Czym dokładnie są świadome sny i jak mieć świadomy sen?

Co to jest świadomy sen?

Świadomy sen  (z ang. lucid dream), nazywany również:

• snem jasnym,
• snem wiedzy
• albo snem przejrzystym,

to taki rodzaj snu, w którym możemy kontrolować jego przebieg. Zachowujemy jasność myślenia i choć śpimy, odnosimy wrażenie, że jesteśmy w realnym świecie. Co za tym idzie, możemy decydować o tym, co zaraz się wydarzy. Jedynym ograniczeniem jest wtedy nasza wyobraźnia. Dodatkowo rzeczywistość wydaje się intensywniejsza. Kolory, które widzimy, są zdecydowanie bardziej nasycone, a głosy – dużo lepiej słyszalne.

Istnienie świadomego śnienia w latach 70. XX wieku potwierdzili Alan Worsley i Keith Hearne. Przeprowadzili doświadczenie, w którym badali ruch gałek ocznych śniących osób. Podobny eksperyment wykonał Stephen LaBerge, który jest również założycielem organizacji wspierającej badania naukowe nad świadomym snem o nazwie Lucidity Institute.

Skąd bierze się świadome śnienie? W trakcie normalnego snu płat czołowy odpowiadający za logiczne myślenie jest wyłączony. Z kolei w śnie kontrolowanym, płat czołowy uaktywnia się, stąd mamy świadomość tego, że śnimy. Człowiek, który potrafi wywołać u siebie sny świadome, nazywany jest oneironautą. Jakie są rodzaje snu kontrolowanego i jak uzyskać świadomy sen?

• 

Rodzaje świadomego snu

Wyróżnia się dwa główne rodzaje snu świadomego. To:

1. DILD, z angielskiego Dream Inducted Lucid Dream, co oznacza Świadomy Indukowany Sen. Uświadamiamy sobie fakt śnienia już po rozpoczęciu snu. W tym typie snu może dochodzić do utraty świadomości, zwłaszcza kiedy nie mamy doświadczenia w świadomym śnieniu.
2. WILD, z angielskiego Wake Inducted Lucid Dream, czyli Sen Indukowany Jawą. Wchodzimy w stan świadomego śnienia bez utraty świadomości lub utrata świadomości trwa bardzo krótko. Jest to najbardziej atrakcyjny rodzaj snu świadomego dla osób, które chcą doświadczyć tego zjawiska. Jak sobie w tym pomóc?

• Powinniśmy zacząć od zupełnego zrelaksowania się, aby przygotować się do snu. Każdy ma swoje metody, aby poczuć przyjemne odprężenie i nadchodzącą senność. My polecamy słuchanie nagrań relaksacyjnych.

• W trakcie uspokajania ciała i umysłu może dojść do pewnych sensacji, a mianowicie poczucia unoszenia bądź falowania ciała. Charakterystyczne objawy, które pozwalają nam zorientować się, że już zaczynamy zasypiać, to również poczucie zimna lub gorąca oraz wibracje przeszywające ciało.

• Następnym etapem jest paraliż senny, który zapobiega mimowolnym ruchom, kiedy śpimy. Oznaką paraliżu sennego jest skurcz mięśni, np. podskoczenie palca u ręki lub mimowolne poruszenie nogą. W tym momencie nie powinniśmy już wykonywać żadnych ruchów, aby pozwolić na pogłębienie się stanu paraliżu sennego.

• Ostatnim etapem są hipnagogi, czyli wrażenia wizualne bądź dźwiękowe. W tym momencie większość z nas zasypia, przechodząc kolejne fazy snu, czyli: płytki sen, głęboki sen i faza REM. W trakcie nocy kilka razy dochodzi do powtórzenia cyklu snu. Aby doświadczyć snu kontrolowanego, w momencie, kiedy zaczynamy widzieć przeróżne obrazy i słyszeć rozmaite dźwięki, nie możemy dopuścić do utraty poczucia świadomości.

Świadomy sen – techniki

Każdy może spontanicznie doświadczyć świadomego śnienia. Techniki wspomagające sny kontrolowane mogą pomóc nam przygotować się do świadomych snów i nauczyć się je wywoływać.

Jak uzyskać świadomy sen? Poznaj techniki wywoływania snu kontrolowanego.

Techniki psychologiczne

• autosugestia – kładziemy się z intencją przeżycia świadomego snu;

• technika MILD – czyli wchodzenie w stan snu kontrolowanego na życzenie. Ta technika wykorzystuje pamięć prospektywną: staramy się pamiętać o czymś, co ma się wydarzyć w określonym miejscu i czasie w przyszłości. W technice MILD musimy w trakcie snu przypomnieć sobie, że śpimy. Aby to się udało, przed snem powinniśmy powtarzać sobie zdanie, że właśnie zasypiamy i zaraz będziemy śnić. To musi być nasza ostatnia myśl, powtarzana przez cały czas zanim zamkniemy oczy;

• zapamiętywanie snów – najlepiej od razu po przebudzeniu spisać swój sen. Rano możemy go już nie pamiętać. Warto założyć dziennik snów, w którym będziemy zapisywać każdy szczegół naszych marzeń sennych natychmiast, kiedy się obudzimy. Ta technika przyniesie najlepsze efekty, jeżeli każdego dnia będziemy zapisywać co najmniej jeden swój sen.

Techniki fizjologiczno-farmakologiczne

• drzemka – staramy się wykorzystać naszą naturalną skłonność do wzmożonej senności w określonych godzinach, np. po pracy. Co istotne, w ciągu dnia nasze szanse na świadome śnienie wzrastają! Warto mieć to na uwadze, próbując wywołać świadome marzenia senne;

• technika WBTB, z angielskiego Wake Back to Bed – jest to technika przerywania cyklu snu. Budzimy się po kilku godzinach, a następnie ponownie kładziemy się spać, z intencją wywołania świadomego snu. W czasie, kiedy nie śpimy, powinniśmy starać się rozbudzić nasz umysł, ale nie ciało. Dobrym pomysłem jest np. czytanie książki, siedząc w fotelu. Aby poprawić szansę na świadome śnienie, zasypiając możemy powtarzać sobie, że zasypiamy i zaraz będziemy świadomie śnić (technika MILD);

• technika “szamańska” – jest to metoda, którą stosują szamani z Meksyku i Kostaryki. Polega na piciu specjalnych naparów z suszu (jeden z nich zwany jest “zielem snu”).

Pozostałe techniki

• technika “Changing” – po przebudzeniu ze snu kontrolowanego staramy się udawać martwą osobę. Nie poruszamy mięśniami, aby ułatwić sobie powrót do świadomego śnienia;

• technika rąk – wywołujemy świadomy sen, patrząc na swoje dłonie na jawie. Ćwiczenie należy powtarzać kilka razy w ciągu dnia oraz tuż przed zaśnięciem;

• techniki relaksacyjne – zalicza się do nich np. medytacja, która ułatwia uzyskanie stanu świadomości we śnie.

Ważne jest, że wywoływanie świadomego snu wymaga cierpliwości i powtarzania odpowiedniego treningu. Niewiele osób potrafi świadomie śnić bez zastosowania wyżej opisanych technik. Kiedy jednak nauczymy się wywoływać świadomy sen, możemy intensyfikować nasze przeżycia. Po pierwsze, będziemy mieli większe możliwości wpływu na nasze senne marzenia. Po drugie, czas kontrolowanego snu z każdym razem będzie coraz dłuższy. Zdarza się, że świadome śnienie pojawia się pierwszej nocy, kiedy dowiadujemy się o istnieniu tego zjawiska. Kto wie, być może dzisiaj przydarzy się tobie?

• 

• 

Do czego może służyć świadome śnienie?

Badaniem snu kontrolowanego w kontekście psychologicznym jako pierwszy zajął się amerykański psychofizjolog Stephen LaBerge. Dziś psychologowie wykorzystują fenomen świadomego śnienia w celach terapeutycznych. Okazało się, że sen kontrolowany jest niezwykle pomocny w leczeniu różnego rodzaju lęków i fobii. Pozwala stawić czoła sytuacjom, które w realnym życiu powodują niepokój.

Co jeszcze może dawać świadomy sen?

• pomaga w zwalczaniu koszmarów. W świadomym śnie możemy wpływać na to, co zaraz się wydarzy, a zatem nie musimy trwać w sennej marze. Możemy zakończyć koszmar, przywołując pozytywne przeżycia i zmieniając treść snu;

• wspiera leczenie zespołu stresu pourazowego. Jak? W świadomym śnie należy wejść w interakcję ze źródłem strachu lub zdarzeniem, przed którym chcemy uciec. W pewnym momencie może dojść do odwrócenia postrzegania traumatycznych sytuacji i uzmysłowienia sobie, że negatywne zdarzenia dotyczą przeszłości. Co za tym idzie, są tylko złym wspomnieniem, które nie powinno mieć wpływu na obecne życie;

• sen świadomy to również narzędzie samopoznania i samorozwoju. Pomaga zrozumieć zachowania i emocje, które nami rządzą;

• warto również dodać, że świadome śnienie ma pozytywny wpływ na rozwój naszych zdolności twórczych. Dla niektórych świadomy sen jest też swego rodzaju rozrywką.

Fałszywe przebudzenie a sen świadomy

Sen świadomy może być powiązany z fałszywym przebudzeniem. Jest to przekonanie, że obudziliśmy się i zaczynamy nowy dzień. Po chwili orientujemy się, że nasze przebudzenie jest tylko kolejnym marzeniem sennym. Dlatego oneironauci powinni robić tzw. reality check, aby upewnić się, że faktycznie wyszli ze snu. Popularnym sposobem zorientowania się, czy już się przebudziliśmy, czy wciąż śnimy, jest próba oddychania przy zamknięciu ust i zatkaniu nosa. Jeżeli możemy oddychać, mimo iż nie mamy dostępu do powietrza, oznacza to, że cały czas jesteśmy w świecie marzeń sennych. Inną metodą jest sprawdzenie godziny na zegarku. Jeśli okaże się, że po odwrócenu się i ponownym spojrzeniu na zegarek, godzina się zmieniła, cały czas trwamy we śnie. Niektórzy próbują też dotykać lustra. Kiedy nasza dłoń przechodzi przez lustrzaną taflę, mamy pewność, że kontynuujemy nasz sen.

Inne zjawiska związane ze snem świadomym to paraliż senny oraz eksterioryzacja. Paraliż senny jest naturalnym stanem fizjologicznym, polegającym na zwiotczeniu mięśni całego ciała, z czego zwykle nie zdajemy sobie nawet sprawy.

Eksterioryzacja jest z kolei przeżyciem wyjścia ze swojego ciała. Choć według współczesnej nauki Out of Body Experience (OOBE) nie jest możliwym zjawiskiem, osoby, które doświadczyły śmierci klinicznej, niejednokrotnie o tym mówią.

Czy sen kontrolowany jest niebezpieczny?

Świadomy sen nie jest uznawany ze niebezpieczne zjawisko. Nie odnotowano negatywnego wpływu na fizyczny lub psychiczny stan organizmu zdrowych osób, praktykujących świadome śnienie. Jednak niektóre techniki mogą powodować zmęczenie. Dotyczy to np. techniki WBTB, w której celowo następuje przerywanie cyklu snu. Jeśli zatem następnego dnia czeka nas ważne wydarzenie, np. egzamin albo ważna, służbowa podróż, w noc poprzedzającą nie powinniśmy praktykować wywoływania świadomego snu.

Nauki wchodzenia w świadomy sen nie zaleca osobom, które cierpią na problemy psychiczne, np. schizofrenię. Dlaczego? Z tego względu, że może dojść do zawieszenia pomiędzy snem a jawą, a stąd szybka droga do poczucia jeszcze większego zagubienia. Świadome śnienie nie jest również dobre dla osób, które mają problemy z sercem.

Jeśli nie masz problemów ze zdrowiem i chcesz zastosować świadomy sen jako terapię leczenia koszmarów lub w celu samopoznania, możesz skorzystać z przedstawionych technik i próbować wywołać świadome śnienie.